Bijzondere rituelen bij een afscheid

Ieder afscheid is anders. Waar de één zich prettig voelt bij een klassieke invulling, zoekt een ander juist naar een heel persoonlijk ritueel dat écht bij hun dierbare past.
Als uitvaartverzorger merk ik dat er veel meer mogelijk is dan mensen vaak denken. Hieronder deel ik een paar bijzondere, minder bekende rituelen die een afscheid heel persoonlijk en troostend kunnen maken.

Geur als herinnering

Een “parfummoment” tijdens het afscheid

Geur is misschien wel één van de sterkste dragers van herinneringen. Soms zeggen mensen: “Als ik die geur ruik, is hij zó weer bij me.” Toch wordt geur nog maar weinig bewust ingezet bij een afscheid.

Samen kijken we: waar rook iemand “altijd” naar?

• Een favoriete parfum of aftershave
• De geur van koffie
• Versgebakken appeltaart
• Een typische “werklucht”: hout, verf, bloemen, noem maar op
  
  

Tijdens het afscheid kunnen we daar een bijzonder moment van maken. Bijvoorbeeld door:

• een paar druppels van het vertrouwde parfum op een doekje of kaartje te doen dat bij de kist wordt gelegd;
• kleine kaartjes of watjes met een vleugje geur te maken die nabestaanden mee naar huis mogen nemen;
• in de ruimte een schaal met versgemalen koffie of een andere herkenbare geur neer te zetten, waar mensen langs kunnen lopen.

Die herkenbare geur kan later, soms onverwacht, weer troost geven. Geur maakt de herinnering aan je dierbare heel tastbaar – juist in de periode na het afscheid.

De lintencirkel

Verbondenheid voelen én in liefde loslaten

De lintencirkel is een ritueel dat draait om verbinding. Iedereen is letterlijk verbonden met de overledene én met elkaar, en laat op een zacht moment ook weer een stukje los.

Zo kan het eruitzien:

• Rondom de kist leggen we een cirkel van linten of koorden.
• Aan elk lint hangt een klein kaartje, hartje of label.
• Bij binnenkomst schrijft iedereen op “zijn” of “haar” kaartje een woord of korte boodschap:
• een naam of bijnaam,
• een dankwoord,
• een lieve groet,
• of gewoon één woord dat alles zegt: liefde, trots, dankjewel.

Tijdens het ritueel pakt iedereen het eigen lint vast. Er kan een korte tekst worden gelezen over verbinding en loslaten. Op een afgesproken moment laten alle aanwezigen tegelijk het lint los. De woorden blijven bij de overledene, de cirkel blijft zichtbaar, maar de mensen zetten een klein stapje terug.

De kaartjes en linten kunnen:

• meekomen in de kist,
• later worden bewaard in een herinneringsdoos of boek.

Voor veel mensen is dit een heel krachtig moment. Je doet iets actiefs, je voelt de verbinding en je ervaart samen een duidelijk “in liefde loslaten”.

Een tijdcapsule voor later

Een doos vol liefdevolle boodschappen voor de toekomst

Dit ritueel is heel mooi bij kinderen en kleinkinderen, maar kan eigenlijk in elke situatie troost geven. Het maakt het afscheid niet alleen een terugblik, maar ook een zachte lijn naar de toekomst.

We maken samen een “tijdcapsule”:

• een mooie doos, een houten kistje of een blik met betekenis.
  Tijdens of rondom het afscheid schrijven familie en vrienden een persoonlijke boodschap:
• een herinnering aan de overledene,
• een wens voor het kind of de kleinkinderen,
• een wijsheid of advies dat iemand altijd gaf,
• of een korte, lieve boodschap voor “later”.

Ook kunnen er kleine voorwerpen in: een foto, een bierviltje van de favoriete kroeg, een concertkaartje, een brief… alles wat bij iemand past.

Samen spreken we af:

• wanneer de tijdcapsule wordt geopend (bijvoorbeeld als een kind 18 wordt, bij een diploma-uitreiking of op een ander speciaal moment);
• wie de doos tot die tijd bewaart.

Zo blijft er na het afscheid iets om naar uit te kijken, hoe raar dat ook kan klinken in tijden van rouw. Op een later moment – wanneer de scherpste randjes misschien iets minder zijn – kan het openen van de tijdcapsule enorm troostend en waardevol zijn.

Wil je weten welk ritueel bij jullie situatie zou passen, of heb je zelf een idee dat je nog nergens gezien hebt?
Ik denk graag met je mee. Samen zoeken we naar vormen die kloppen bij jullie dierbare én bij jullie als familie. 🤍

Freddy Onderstal